Có gì đặc biệt trong cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton? Đối với những y bác sĩ trong khoa/ngành tiêu hóa không có gì lạ lẫm với thuốc ức chế bơm proton (PPI). Đây là một trong những loại thuốc được sử dụng rộng rãi, phổ biến trong quá trình thực hiện thí nghiệm lâm sàng. Thuốc đạt hiệu quả cao trong việc làm giảm các triệu chứng do tăng tiết acid dịch vị gây ra và nhìn chung nó được dung nạp khá tốt. Tuy nhiên với bất kỳ loại thuốc kháng sinh nào cũng đều có công dụng và tác dụng phụ. PPI được đánh giá là chỉ nên dùng ở liều thấp cũng như trong một khoảng thời gian ngắn để đạt được hiệu quả tốt nhất. Trong quá trình kê đơn, bệnh nhân cũng được cảnh báo về những hiện tượng tăng tiết acid thường xuyên xuất hiện và đôi khi nó sẽ xuất hiện xuyên suốt trong vòng 4 tuần sau người bệnh ngừng điều trị. Tuy nhiên, cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton là gì mà lại khiến nó được sử dụng phổ biến, rộng rãi trong hệ tiêu hóa đến thế chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết hôm nay nhé!
Những cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton
Cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton trước tiên trong việc điều trị các triệu chứng liên quan đến tăng tiết acid dịch vị. Bắt nguồn từ thời Hy Lạp cổ đại với việc sử dụng bột san hô (trong đó có chứa thành phần calci carbonat) để làm giảm hiện tượng khó tiêu. Sau đó, đến những năm 1970, 1980, dần có sự ra đời, xuất hiện của ranitidin, tiếp nối với sự thành công đó chính là thuốc ức chế bơm proton (PPI). PPI chính là loại đạt hiệu quả cao nhất trong việc giảm tiết acid dịch vị. Tuy nhiên, với sự phát triển của y khoa ngày ngày, PPI đã thay thế phần lớn các thuốc đối kháng thụ thể H2, có tác dụng cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. PPI ngày càng được sử dụng rộng rãi, phổ biến trong quá trình chăm sóc sức khỏe.
Thứ hai, cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton thể hiện trong thực hành thí nghiệm lâm sàng. Nhắc đến New Zealand, chúng ta đều biết đó là một nước phát triển về y khoa cũng như công nghệ trong quá trình chữa trị bệnh, PPI được sử dụng phổ biến tại New Zealand và ở đất nước này, PPI được bảo hiểm xã hội chi trả hoàn toàn trong danh mục thuốc gồm omeprazol, lansoprazol, pantoprazol. 3 loại thuốc này có thể mua với số lượng hạn chế và không cần thiết đến sự kê đơn tại các hiệu thuốc. Việt Nam cũng có đầy đủ 6 loại PPI và cũng được sử dụng khá rộng rãi gồm omeprazol, lansoprazol, pantoprazole, dexlansoprazole, rabeprazole, esomeprazole.
Thứ ba, PPI có tác dụng cao nhất trong việc điều trị bệnh trào dạ dày, thực quản. Nó giúp dự phòng loét dạ dày – tá tràng liên quan đến NSAIDs. PPI có tác dụng điều trị loét dạ dày – tá tràng lành tính. Bên cạnh đó, nó còn giúp người bệnh điều trị hội chứng Zollinger – Ellison.
Các tác dụng phụ có thể gặp trong quá trình sử dụng PPI
Mỗi loại thuốc kháng sinh khi có công dụng này đồng nghĩa cũng sẽ xuất hiện những tác dụng phụ khác và PPI cũng vậy. Trong quá trình sử dụng PPI, người bệnh có thể gặp các tình trạng như đau đầu, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón.
Nếu sử dụng ở mức độ thấp hơn, PPI có thể dẫn đến tình trạng khô miệng, phù ngoại vi, hoa mắt hoặc rối loạn giấc ngủ, khiến người bệnh trở nên đau khớp, đau cơ, phát ban hoặc ngứa,…
Không nên sử dụng PPI ở liều cao đặc biệt đối với bệnh nhân gặp tình trạng bệnh gan đang ở mức độ trung bình hoặc nặng. Do có thể gây ra sự thuyên giảm trong chuyển hóa ở gan gây tích lũy thuốc.
Có thể tăng nguy cơ nhiễm trùng từ các căn nguyên ở đường tiêu hóa hay hô hấp. Dù nguy cơ này là khá thấp nhưng trong quá trình kê đơn hay sử dụng cũng cần lưu ý.
Có thể khiến người bệnh trở nên kém hấp thu các chất dinh dưỡng.
Việc sử dụng PPI cũng có thể dẫn đến tình trạng viêm thận kẽ cấp tính.
Tuy nhiên, PPI lại chưa có bất kỳ báo cáo nào liên quan đến việc gây dị tật thai nhi trên người, chính vì vậy PPI được coi là loại kháng sinh có thể sử dụng trong thời gian thi kỳ. Các mẹ vẫn phải cân nhắc đến những liệu pháp khác sao cho đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Như vậy, bài viết hôm nay chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton. Có thể thấy việc sử dụng thuốc ức chế bơm proton mang lại rất nhiều lợi ích cho người bệnh và hiện nay loại thuốc này đang được sử dụng rộng rãi, phổ biến. Tuy nhiên bất kỳ loại thuốc nào cũng đều có tác dụng phụ vì vậy trong quá trình sử dụng, người bệnh nên cẩn thận với những tác dụng phụ có thể xảy ra, phản ứng với cơ thể mình. Hy vọng qua bài viết hôm nay, các bạn đã có thêm kiến thức về cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton cũng như những tác dụng phụ có thể gặp phải trong quá trình sử dụng. Chúc các bạn sử dụng một cách an toàn!
